Sencha, Bancha czy Gunpowder – którą wybrać?

Zielona herbata niejedno ma imię. I choć mogłoby się wydawać, że zakup zielonej herbaty to zadanie proste, to jednak tutaj też musimy wykazać się wiedzą. Dlaczego? Otóż wyróżniamy kilka gatunków zielonej herbaty. Rodzaje te różnią się nie tylko sposobem obróbki, ale także swoimi właściwościami, smakiem i aromatem. Dziś postaram się wyjaśnić różnice między Senchą, Banchą i Gunpowder.

SENCHA

Sencha jest to najczęściej spotykany rodzaj japońskiej, zielonej herbaty. Wygląd jej listków jest dość charakterystyczny, gdyż przypomina źdźbła trawy. Sencha, która pochodzi z wcześniejszych, wiosennych zbiorów jest ciemniejsza, z charakterystycznym połyskiem. Natomiast Sencha z późniejszych, lipcowych zbiorów ma liście o zabarwieniu zielonożółtawym.

Smak Senchy jest dość wyrazisty, dominują w niej bardziej zdecydowane nuty goryczki. Ma także zwiększone działanie pobudzające, gdyż zawiera więcej teiny, niż Bancha.

W grupie tej możemy wyróżnić m.in.:

• Japan Sencha Fukujyu – jedna z najlepszych japońskich zielonych herbat, ze słynnego rejonu Shizuoka. Piękne listki poddane bardzo starannej obróbce mają niezwykle delikatną strukturę. Napar jest koloru seledynowego z odcieniem oliwki. Wykwintne połączenie wyrazistego smaku z nutą goryczki o wysokim stopniu aromatyczności.
• Japan Sencha Uchiyama – wyjątkowa herbata, ceniona głownie za bogactwo prozdrowotnych substancji w naparze. Herbatę tę cechuje wyjątkowo świeży smak z nutą delikatnego orzecha. Wyczuwa się przyjemny posmak migdałów o lekko słodowej nucie. Na jej niezwykłość wpływa bogactwo właściwości zdrowotnych, niespotykane w żadnej innej zielonej herbacie. Od wielu wieków rodzina Uchiyama prowadzi japońskie tradycyjne plantacje zielonej herbaty w Tenryu i Kawane, w prefekturze Shizuoka. Zielona herbata Sencha Uchiyama jest niezwykle rzadka i trudna do kupienia.
• Kukicha – do produkcji tej herbaty nazywanej “gałązkową” stosuje się jasnozielone źdźbła najpiękniejszych listków oraz ciemnozielone całe liście Sencha oraz łodyżki Gyokuro. Ponieważ herbaty, z których powstaje są dobrej jakości, Kukicha ma ich walory, jednakże jest dużo tańsza. Bywa porównywana do Senchy z pierwszych zbiorów – Sencha First Flush. Kukicha, podobnie jak Bancha, zawiera niewielką ilość teiny, działa wyciszająco. Polecana do degustacji wieczorem. Bardzo przyjemny, lekko ostry charakter przypomina typową Senchę wyższej kategorii. Napar jest koloru cytrynowo-żółtego z lekko zielonym zabarwieniem.
• Gyokuro Asahi „drogocenna rosa” to najznakomitsza japońska herbata. Piękne, delikatne listki w postaci ostro zakończonych szmaragdowych igieł dają napar o wyrafinowanym smaku. Produkcja tej herbaty wymaga specjalistycznych zabiegów. Od połowy maja krzewy herbaciane są przykrywane matami bambusowymi. Ma to na celu ochronę delikatnych pączków liściowych przed ostrym słońcem. Dzięki temu zawierają większą ilość chlorofilu i mniejszą taniny, co sprawia, że herbata wyróżnia się słodszym, łagodniejszym smakiem. Ekskluzywna herbata typu Gyokuro w postaci sproszkowanej, stosowana w japońskich ceremoniach Chanoyu to Matcha. Więcej o Gyokuro tutaj.

BANCHA 

Bancha pochodzi natomiast z późniejszego, jesiennego zbioru. Są to duże twarde liście wraz z szypułkami. Napar z listków Banchy jest delikatniejszy od tego z listków Senchy, zdecydowanie mniej goryczkowy i mniej pobudzający. Z powodzeniem mogą ją pić dzieci i osoby starsze nawet przed snem, gdyż Bancha wykazuje działanie relaksacyjne i uspokajające. Czas zbiorów oraz metoda późniejszej obróbki herbaty powodują, że Bancha ma bardzo mało alkaloidów, garbników i tanin.

W grupie tej, na szczególną uwagę zasługują:

• Hojicha –Hojicha pierwszy raz pojawiła się w 1920 r w Kyoto. Szybko stała się popularna w całej Japonii. Jest to herbata typu Bancha, której zielone listki poddawane są procesowi przypalania nad węglem drzewnym. Brązowe, suche liście mają zapach dymno-orzechowy. Hojicha zawiera mniejszą ilość teiny i garbników niż herbaty zielone. Poleca się ją na wieczór, ze względu na kojące działanie oraz do posiłków. Rewelacyjnie smakuje do sushi.Ta tradycyjna, japońska herbata jest niezwykle łagodna i ma delikatny palony smak, co jest niespotykane w przypadku zielonych herbat. Ciemno-miodowy napar charakteryzuje się wyczuwalną orzechową nutą smakową. Do przygotowania naparu wymagana jest większa ilość suchych liści (nawet do 2 x więcej), niż przy herbatach zielonych.
• Genmaicha – Nadal mało znana herbata poza Japonią.

  

  Nazwa oznacza “herbatę ryżową”. Jest produkowana z większych listków Banchy i 50% preparowanego ryżu oraz prażonej kukurydzy. Napar w smaku przypomina najdelikatniejszą Banchę. Słodka nuta orzechowo-karmelowa sprawia, iż degustacja jest prawdziwą przyjemnością. Z powodu niskiej zawartości teiny Genmaicha może być spożywana przez cały dzień. Świetnie gasi pragnienie, jest doskonałym dodatkiem do ciężkostrawnych posiłków. Smaczna zarówno na zimno jak i na gorąco. W Japonii często serwowana do sushi. Ma bardzo przyjemny lekko karmelowy aromat, który szczególnie wieczorem, uspokaja i wycisza.

Po za tym, Bancha jest często stosowana jako baza do wielu kompozycji herbacianych. Na szczególną uwagę zasługuje cudownie pachnąca Bancha Malina Cytryna oraz Bancha Słodkie Mango. Miłośnikom delikatnych nut smakowych, polecam również zawierającą jagody goji Bancha Goji.

GUNPOWDER

Gunpowder – jest najbardziej znaną spośród chińskich zielonych herbat. Obecnie jest produkowana również na Tajwanie i na Cejlonie (Sri Lanka). Nazwa herbaty (proch strzelniczy) związana jest z ciasnym zwinięciem listków o połyskującej barwie przypominającej proch strzelniczy. Wyrazisty, ostrawy smak z charakterystyczną nutą goryczki dobrze odbierany jest przez osoby gustujące w zdecydowanych smakach. Jest świeża i orzeźwiająca. Poza tym, dzięki dużej zawartości teiny działa pobudzająco i dodaje energii.

Im mniejsze są kuleczki i im ciaśniej zwinięte, tym lepsza jest jakość herbaty. Co ciekawe, ten rodzaj herbaty możemy przechowywać bardzo długo. Zbiory tej herbaty odbywają się od maja do lipca.

Najlepszą herbatą typu Gunpowder jest Temple of Heaven. Ale dobre jakościowo są również Pin Head oraz Green Pearls. W Chinach herbatę Gunpowder określa się jako: Zhu Cha, czyli dosłownie „herbata perłowa”.

ZIELONA HERBATA – CHIŃSKA CZY JAPOŃSKA?

Japońskie zielone herbaty wyróżnia proces ich produkcji. Zazwyczaj są one traktowane parą wodną, zamiast prażenia. Zabieg ten nadaje im ciemniejszej oraz bardziej połyskującej barwy, w porównaniu do zielonych chińskich herbat. Proces ten dodatkowo nadaje japońskim herbatom także specyficznego aromatu, który zdecydowanie będzie się różnił od herbat chińskich. Japońskie będą mocno orzeźwiające lecz pod względem goryczki delikatniejsze od chińskich. Dodatkowo, zachowają dużą ilość witamin, a zawartość teiny  będzie stosunkowo niska. Co wiecej, japońskie zielone herbaty odznaczają się delikatnym, morskim aromatem.

Chińskie natomiast są intensywniejsze w smaku i bardziej pobudzające, częściej dominuje w nich znana nam trawiastość i goryczka. Nie da się jednak zdefiniować dokładnie smaku chińskich herbat, gdyż występuje wśród nich olbrzymie zróżnicowanie w zależności od plantacji, z której pochodzą. Wybór chińskich, zielonych herbat jest ogromny – możemy napotkać nie tylko niezwykle mocne i orzeźwiające smaki, ale także szlachetne i zachwycające delikatnym, kwiatowym bukietem, wykwintne specjały.

Jeśli zastanawiacie się nad wyborem delikatnej, zielonej herbaty to polecam właśnie Banchę – subtelny aromat, bez goryczki, idealna dla dzieci i do degustacji wieczornej. Natomiast miłośnikom porannych, pobudzających naparów, polecam Senchę lub Gunpowder.

Bez względu na rodzaj wybranej herbaty, aby wydobyć jej unikalny bukiet smakowy, należy pamiętać o podstawowych zasadach parzenia.

Parzenie herbaty zielonej nie różni się znacząco od parzenia herbaty czarnej, z dwoma wyjątkami – czas parzenia i temperatura wody. Ta waha się od 60ºC do 90ºC, w zależności od gatunku. Natomiast Bancha ze względu na swoje duże liście, woli wyższe temperatury – ok 80 stopni C. Czas parzenia to zazwyczaj 2-3 minuty, można go jednak różnicować i dopasowywać do własnych preferencji i upodobań.

Jednakże uważam, że czas parzenia zielonych herbat jest niesamowicie ważny. Jedna minuta wiecej może diametralnie zmienić smak naparu. Dlatego, zachęcam do wpisu poświęconego właśnie parzeniu herbaty: – Herbata – jak dobrze ja zaparzyć. 

• Japan Sencha Fukujyu – tutaj.
• Japan Sencha Uchiyama – tutaj.
• Japan Gyokuro – tutaj.
• Japan Genmaicha – tutaj.
• China Gunpowder Superior – tutaj.